W wielu artykułach poświęconych zagadnieniom związanym z wyborem odpowiedniego psychoterapeuty autorzy jako jeden z ważnych punktów, na który należy zwrócić szczególną uwagę, podają regularną superwizję. Dla osoby niezwiązanej z psychologią termin ten może być niejednoznaczny i nasuwać wiele pytań. Czym zatem jest superwizja i dlaczego jest aż tak istotna?
Superwizja jest to spotkanie psychoterapeuty z superwizorem podczas, którego superwizant (psychoterapeuta) omawia proces terapeutyczny lub konkretną sesję z danym pacjentem. W zależności od ustaleń oraz sposobu pracy superwizora, psychoterapeuta może udostępnić podczas spotkania nagranie wideo/audio z sesji lub oprzeć się na zrobionych wcześniej notatkach. Aby psychoterapeuta mógł wykorzystać nagranie potrzebna jest wcześniejsza zgoda pacjenta na rejestrowanie dźwięku lub obrazu i dźwięku podczas spotkań.
Po co psychoterapeutom superwizja?
Każdy proces terapeutyczny jest wyjątkowy i niepowtarzalny, ponieważ każdy człowiek posiada indywidualny „świat wewnętrzny”, na który składają się czynniki genetyczne, wczesne przeżycia z okresu dzieciństwa, późniejsze relacje oraz wiele innych aspektów, które w całości tworzą indywidualną jednostkę, a co za tym idzie nie ma uniwersalnej metody, która byłaby w stanie pomóc każdemu człowiekowi. Jednym z czynników mających bardzo duży wpływ na proces, jest leczący charakter relacji, która z czasem kształtuje się w procesie psychoterapii pomiędzy psychoterapeutą a pacjentem. Jako, że każdy psychoterapeuta w swojej pracy oprócz regularnie zdobywanej wiedzy teoretycznej bazuje także na swoich wewnętrznych zasobach oraz pozostaje w relacji z pacjentem, w której każda z osób w diadzie oddziałuje na siebie, superwizor pełni funkcję osoby postronnej, a więc obiektywnej która jest w stanie spojrzeć na proces terapeutyczny z boku i dać superwizantowi odpowiednie wskazówki do pracy.
Czy każdy psychoterapeuta ma superwizora?
Każdy czynny zawodowo psychoterapeuta, który w swojej pracy kieruje się Kodeksem Etycznym powinien podlegać superwizji. W Kodeksie Etycznym Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w punkcie 28. można przeczytać, że „Psycholog jako psychoterapeuta jest świadomy niebezpieczeństw wynikających z jego możliwości wpływania na innych ludzi, w związku z czym poddaje się superwizji lub konsultacji.” Korzystanie z superwizji przez psychotrapeutów nie jest uregulowanie prawnie, w związku z tym jest wyborem, którego dokonuje każdy specjalista a nie przymusem. Ilość superwizorów, z którymi dany psychoterapeuta pozostaje w kontakcie może być różna. Niektórzy psychoterapeuci korzystają z konsultacji u jednego wybranego superwizora, a niektórzy superwizują się u dwóch lub nawet trzech specjalistów.
Jakie są rodzaje superwizji?
Superwizja może być indywidualna lub grupowa. W zależności od konkretnych ustaleń, w superwizji grupowej uczestniczy kilkoro terapeutów oraz jeden lub dwóch superwizorów. Takie spotkania pełnią również funkcję edukacyjną, ponieważ uczestnicy mogą zobaczyć w jaki sposób pracują inni psychoterapeuci oraz przyjrzeć się problemom, które spotykają na swojej drodze w pracy z pacjentami. Superwizja może być prowadzona również w różnych nurtach. Wynika to z tego, że każdy superwizor pracuje w konkretnym nurcie, co determinuje jego ścieżka kształcenia jako psychoterapeuty.
Kto może zostać superwizorem?
Aby uzyskać tytuł superwizora należy posiadać aktualny certyfikat psychoterapeuty, a co za tym idzie mieć odpowiednio duże doświadczenie w zawodzie psychoterapeuty, przedstawić dokumentację potwierdzającą aktywność zawodową i naukową z zakresu psychoterapii (m. in. uczestnictwo w konferencjach naukowych, prowadzone szkolenia i warsztaty, publikacje itp.) oraz ilość godzin przeprowadzonych superwizji (w tym opis procesu superwizji wybranego superwizanta lub grupy). Warunki uzyskania certyfikatu superwizora mogą różnić się z zależności od Towarzystwa, w którym kandydat ubiega się o nadanie tytułu.
Czy superwizor też ma swojego superwizora?
Tak, jeśli superwizor prowadzi psychoterapię, również podlega superwizji. Psychoterapeuta to zawód wymagający ciągłego dokształcania się, pogłębiania doświadczenia i pracy nad własnym warsztatem. Regularny udział w superwizji zapewnia superwizantowi rozwój i możliwość czerpania z wiedzy doświadczonego specjalisty.
Superwizor w trakcie ubiegania się o wydanie certyfikatu podlega także superwizji swojej pracy superwizorskiej.
Co z tajemnicą zawodową?
Podczas omawiania danego procesu, psychoterapeuta jest zobowiązany do zachowania anonimowości pacjenta, czyli do nieujawniania danych wrażliwych oraz wszelkich danych mogących prowadzić do identyfikacji pacjenta. Ponadto wszystkie osoby biorące udział w superwizji zobowiązane są do zachowania tajemnicy i nie dzielenia się uzyskanymi w procesie superwizji informacjami z osobami postronnymi (które nie brały udziału w spotkaniu).
Informacje o korzystaniu przez danego psychoterapeutę z superwizji najczęściej znaleźć można w zakładce „O mnie” lub w notatce biograficznej, gdzie opisane jest wykształcenie oraz doświadczenie zawodowe specjalisty.
O tym jak wybrać dobrego psychoterapeutę można przeczytać tutaj.
Informacje na temat tego czym różni się psychiatra, psycholog oraz psychoterapeuta znaleźć można tutaj.
autor artykułu: Zuzanna Lewkowicz – psycholog, psychoterapeuta
Literatura:
- G. O. Gabbard, Długoterminowa psychoterapia psychodynamiczna, Kraków 2011.
