Trening Umiejętności Społecznych (TUS) to metoda, która pomaga dzieciom rozwijać kluczowe kompetencje interpersonalne, takie jak komunikacja, współpraca, rozwiązywanie konfliktów i wyrażanie emocji. Chociaż zajęcia z terapeutą i rówieśnikami są podstawą tego procesu, niezwykle ważna jest również rola rodzica w utrwalaniu i wspieraniu nabytych umiejętności w codziennym życiu. Zaangażowanie rodzica jest kluczowe w procesie przenoszenia nabytych umiejętności na inne sytuacje, czyli na tzw. generalizację umiejętności.
Czym jest generalizacja umiejętności?
Generalizacja to proces, w którym dziecko zaczyna stosować nabyte na zajęciach umiejętności w różnych sytuacjach, zarówno w domu, jak i poza nim – np. w szkole, na placu zabaw czy w kontaktach z rodziną. To umiejętność wykorzystywania tego, czego dziecko nauczyło się w kontekście terapeutycznym, w codziennych interakcjach. Choć dziecko może doskonale radzić sobie z nowymi umiejętnościami na zajęciach, prawdziwy sukces polega na tym, czy potrafi je zastosować w codziennym życiu.
Dlaczego rodzic powinien wiedzieć, czego uczy się dziecko?
Rodzice, którzy są świadomi tego, co ich dziecko ćwiczy na zajęciach TUS, mogą skutecznie wspierać jego rozwój. Dzięki regularnym rozmowom z dzieckiem po zajęciach i poznaniu szczegółów dotyczących omawianych tematów, rodzic może aktywnie angażować się w proces generalizacji umiejętności. Zrozumienie, jakie zachowania dziecko rozwija na zajęciach, umożliwia tworzenie codziennych sytuacji, które pozwolą dziecku ćwiczyć i utrwalać to, czego się nauczyło.
Jak rodzic może wspierać proces generalizacji?
Goldstein (1997) wskazuje, jak ważne jest zaangażowanie rodziców w proces nauki umiejętności społecznych. To właśnie rodzice są idealnymi osobami, które mogą promować dalsze używanie i utrwalanie nabytych umiejętności w codziennych sytuacjach. Poniżej przedstawiamy kilka sposobów, jak rodzic może wspierać dziecko w rozwijaniu i stosowaniu umiejętności społecznych.
1. Rozmowa po zajęciach
Pytaj dziecko, jakie umiejętności ćwiczyło na zajęciach i w jakich sytuacjach mogłoby je wykorzystać. Pomaga to dziecku lepiej zrozumieć, w jaki sposób zastosować te umiejętności w codziennym życiu.
2. Tworzenie okazji do praktyki
Rodzice mogą celowo tworzyć sytuacje, w których dziecko będzie miało okazję trenować nowe umiejętności. Na przykład, jeśli na zajęciach dziecko ćwiczyło powitania, warto zachęcać je do witania się z sąsiadami, panią w sklepie lub kelnerem w restauracji. Tworzenie takich okazji i delikatne przypominanie o tym, jak się zachować, pomaga dziecku utrwalać zdobyte umiejętności w naturalnym środowisku.
3. Wdrażanie i wspieranie poznanych umiejętności:
-
- Przypominanie: Regularnie przypominaj dziecku, jak należy się zachować (jak, kiedy i gdzie zastosować nową umiejętność). Jeśli dziecko ćwiczyło na przykład powitania, przed spotkaniem z sąsiadem można powiedzieć: „Pamiętasz, jak uczyliście się witania na zajęciach? Możesz teraz to wypróbować!”.
- Zachęcanie i dodawanie otuchy: Zachęcaj dziecko do stosowania poznanych umiejętności w praktyce i dodawaj mu otuchy.
- Nagradzanie: Każda próba zastosowania nowej umiejętności, nawet nieidealna, zasługuje na uznanie i pochwałę. Jeżeli dziecko poprawnie przywita się z sąsiadem, można powiedzieć: „Świetnie, zauważyłem, że się przywitałeś! Jak się czułeś?”. W ten sposób dziecko poczuje się docenione, a pozytywne zachowanie ma większe szanse na utrwalenie.
Podsumowanie
Trening Umiejętności Społecznych to nie tylko zajęcia w grupie, ale także proces, który powinien być kontynuowany w codziennych sytuacjach. Rola rodzica jest kluczowa w przenoszeniu umiejętności na inne obszary życia dziecka. Świadome i aktywne wsparcie pomaga dziecku utrwalić nowe kompetencje i stosować je w naturalnych, codziennych interakcjach. Dzięki zaangażowaniu rodziców dzieci mają większą szansę na trwałe opanowanie umiejętności społecznych, co przyczynia się do ich lepszego funkcjonowania w szkole oraz w grupie rówieśników.
Dla rodziców dzieci uczestniczących w Treningu Umiejętności Społecznych, którzy zainteresowani są pogłębieniem wiedzy dotyczącej kompetencji emocjonalnych i społecznych, prowadzimy cykl spotkań: Jak wspierać rozwój społeczny i emocjonalny dziecka.
Rodzice dzieci uczestniczących w zajęciach TUS bezpłatnie uczestniczą w cyklu spotkań Jak wspierać rozwój społeczny i emocjonalny dziecka.
W naszym Centrum prowadzimy dla dzieci i młodzieży:
- Trening Umiejętności Społecznych
- Socjoterapię
- Trening Zastępowania Agresji
- konsultacje psychologiczne dla dzieci
- psychoterapię indywidualną młodzieży
- terapię rodzinną
autor: Oliwia Awencka
Bibliografia:
- McGinnis, E., & Goldstein, A. P. (1997). Skillstreaming in the Elementary School. Research Press.
