W ostatnich latach ADHD stało się jednym z najczęściej rozpoznawanych zaburzeń u dzieci i młodzieży, a także u dorosłych. Można odnieść wrażenie, że jest swoista moda na to zaburzenie. Badacze i klinicyści opracowują różnorodne narzędzia diagnostyczne mające na celu zapobieganie “nadrozpoznawaniu” tego zaburzenia. Należy pamiętać, że aby można było rozpoznać występowanie tego zaburzenia musi zaistnieć kilka warunków, wynikających z klasyfikacji diagnostycznych:
- Nasilenie objawów musi być większe niż typowy obraz danej cechy u dzieci w tym samym wieku i na tym samym etapie rozwoju.
- Objawy muszą być stałe w czasie. W przypadku ADHD muszą ujawnić się w dzieciństwie, przed 7 r.ż.
- Objawy muszą powodować pogorszenie funkcjonowania i być obecne we wszystkich środowiskach, w jakich porusza się dziecko, tj. w domu i w placówce.
- Objawy nie mogą być częścią innego zaburzenia.
Rozpoznanie ADHD jest zadaniem niezwykle trudnym, czasochłonnym i wymagającym zebrania danych z różnych środowisk. W celu ułatwienia tego postępowania zostały opracowane kwestionariusze diagnozy. Jednym z najbardziej rzetelnych i szeroko stosowanych w przypadku dzieci i młodzieży jest Zestaw Kwestionariuszy Conners -3.
Co bada to narzędzie?
Zestaw Kwestionariuszy Conners – 3 jest precyzyjnym i wszechstronnym narzedziem do pomiaru ADHD – zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Ponadto bada najczęściej współwystępujące z ADHD zaburzenia i trudności, tj. zaburzenia zachowania i zaburzenia opozycyjno-buntownicze. Ponadto zawiera pozycje przesiewowe dla lęku i depresji, które pomagają ocenić czy dziecko ma trudności emocjonalne często powiązane z występowaniem ADHD. Kryteria diagnostyczne Kwestionariuszy Conners – 3 opierają się na najnowszej klasyfikacji chorób DSM-5.
Dla kogo jest przeznaczony Zestaw Kwestionariuszy Conners-3?
Narzędzie to umożliwia ocenę dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 18 r.ż., z różnych perspektyw. Uwzględnia różnorodne środowiska i konteksty, w których badani funkcjonują: dom rodzinny, szersze otoczenie społeczne i szkołę.
W skład Zestawu Kwestionariuszy Conners-3 wchodzą trzy wersje:
- Wersja dla rodziców – pozwalająca poznać subiektywną ocenę rodzica, opartą na obserwacji dziecka w różnych środowiskach społecznych.
- Wersja dla nauczyciela – uwzględnia społeczne, emocjonalne oraz związane z nauką zachowania dziecka, które pojawiają się w szkole.
- Wersja do samoopisu – stosowana u dzieci i młodzieży powyżej 8 r.ż. – kwestionariusz ten uwzględnia wgląd dziecka we własne trudności. Dostarcza danych dotyczących uczuć i spostrzeżeń dziecka na temat swojego zachowania. Dane te są bardzo wartościowe diagnostycznie i nie muszą pokrywać się z obserwacjami rodziców i nauczycieli.
Ponadto zbieżność skal i pozycji w różnych wersjach pozwala na porównywanie informacji, których dostarczają.
Zastosowanie Zestawu Kwestionariuszy Conners-3:
- w badaniach klinicznych,
- jako narzędzie diagnostyczne, pomagające specjalistom postawić lub odrzucić diagnozę występowania ADHD lub zaburzeń współwystępujących,
- w celu określenia potrzeb edukacyjnych uczniów,
- w badaniach naukowych,
- w monitorowaniu postępów leczenia,
- do opracowywania indywidualnego planu terapeutycznego.
Narzędzie Conners – 3 dzięki możliwości powtarzania badania świetnie sprawdza się w monitorowaniu postępów terapii. Pozwala na ocenienie czy objawy maleją i zmieniają się wraz z upływem czasu trwania terapii.
Wyniki Conners-3 są jednym z wielu źródeł informacji (wywiad/obserwacja), a diagnozę stawia lekarz psychiatra po zapoznaniu się z całą dostępną dokumentacją pacjenta.
W naszym Centrum realizujemy:
- diagnoza ADHD i ADD u dzieci i młodzieży
- diagnoza ADHD i ADD u dorosłych
- terapia dla dorosłych z ADHD i ADD
- terapia dla dzieci i młodzieży z ADHD i ADD
Wsparciem diagnozy ADHD i ADD jest badanie MOXO, które można w naszym Centrum wykonać.
Zachęcamy do przeczytania artykułów o ADHD:
- ADHD I PTSD – wspólna podróż wśród wyzwań zdrowia psychicznego
- TEST MOXO – innowacyjne narzędzie do wsparcia diagnozy ADHD/ADD
- ADHD a ruch
- ADHD a funkcje wykonawcze
- Terapia psychologiczna ADHD
- Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi ADHD
- Zrozumieć ADHD – geneza, diagnoza i terapia
- O sposobach myślenia dzieci z ADHD i zaburzeniami zachowania
- Leczenie ADHD
autor artykułu: Agnieszka Polak – psycholog, psychoterapeuta, prowadzi diagnozę ADHD i ADD oraz ASD
literatura:
- Kołakowski, T. Wolańczyk i in. (2023) ADHD. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Przewodnik dla rodziców i wychowawców.
- Keith Conners. Conners-3. Zestaw Kwestionariuszy do diagnozy ADHD i zaburzeń współwystępujacych. Podręcznik. Adaptacja polska.
